Ý Trinh hoà điệu Vu Lan thắng hội

NHỮNG MÙA VU LAN
Thích Đức Niệm
Phật Học Viện Quốc Tế

Vu Lan thắng hội

Mỗi năm đến rằm tháng bảy không ai bảo ai, thiên hạ đều biết đó là mùa Vu-Lan báo hiếu. Dù cho người đang sống ở chân trời góc biển, tha hương lưu lạc phương nào, hễ mỗi khi tiết trời thu về, là biết sắp đến rằm tháng bảy, ngày Vu-Lan báo hiếu, tự nhiên cảm thấy lòng nao nao bùi ngùi thương nhớ mẹ cha, quê nhà, làng nước và những người thương thân.

Người sống trên đời ai mà chẳng có mẹ cha? Không có mẹ cha thì làm sao có thân ta? Nếu không có mẹ mang nặng đẻ đau tảo tần xuôi ngược nuôi nấng ẵm bồng thì làm sao ta sống? Mẹ cha không săn sóc nâng niu chiều chuộng nuôi cơm đút sữa thì làm sao con lớn khôn? Mẹ cha đã không quản ngại hy sinh những thứ ngon ngọt của đời mình để cho con được hưởng trọn vẹntình thương, được ấm no hạnh phúc. Con được ấm no mạnh khỏe vui chơi là cha mẹ thấy đời hạnh phúc, thêm nguồn hy vọng. Cha mẹ đã cho con bao kỷ niệm êm đềm, ngọt bùi tươi mát. Cha mẹ đã lắm lần tan nát ruột gan khi con trái gió trở trời, biếng ăn mất ngủ khóc la dẫy dụa hoặc con không vâng lời cha mẹ biếng nhác học hành, ham mê theo bạn bè lêu lổng chơi bời hút sách. Lòng cha mẹ lúc nào cũng nghĩ đến con, thương con, tha thứ cho con, lo tìm hết cách để xây dựng tương lai cho con. Cha mẹ lúc nào cũng đặt hết hy vọng nơi con một ngày kia khôn lớn thành danh sự nghiệp ở đời. Vì thương lo cho con mà nhiều lúc cha mẹ quên chính bản thân mình. Thế nên, những ai là người con hiền thảo thì lúc nào cũng nên để tâm thương nhớ mẹ cha, nhất là vào mùa Vu-Lan.

Mùa Vu-Lan báo hiếu mà không được gần cha mẹ thì lòng con thảo cháu hiền thương nhớ vô cùng, cảm thấy thiếu thốn bất an. Vô phước cha mẹ qua đời, mùa Vu-Lan về khiến cho lòng con càng thêm ngậm ngùi nuối tiếc nhớ thương, hướng vọng đến đất mẹ quê hương để dòng nước mắt âm thầm tuôn chảy cho vơi đi nỗi nhớ niềm thương:

Mẹ cha ở lại quê nhà
Tai trời ách nước con ra xứ người
Tháng năm đành đoạn đầy vơi
Vu-Lan thắng hội bùi ngùi nhớ thương
Chư Tăng tự tứ mười phương
Thành tâm con nguyện cúng dường mẹ cha
Bình an trong cõi Ta-bà
Lâm chung nhờ Phật thoát ra luân hồi
Thân nầy nguyện xẻ làm đôi
Nửa phần cha mẹ, nửa ngôi Phật đài.

Người con hiếu thảo thương cha mẹ bao nhiêu thì thương quê hương, thương đạo đức truyền thốngbấy nhiêu. Kinh nói: “Hiếu là pháp chí đạo, hiếu là đầu trong muôn hạnh lành”. Nên thương cha mẹ như thương đạo. Nếu chẳng may cha mẹ qua đời, Vu-Lan về, lòng càng cảm thấy ngậm ngùi nuối tiếc hướng vọng đất mẹ quê hương để dòng nước mắt âm thầm chảy cho vơi đi thương nhớ. Một nhà thơ đã nói lên lòng kính yêu cha mẹ trinh nguyên thuần khiết như lòng yêu quý đạo:

Tôi yêu mẹ già như yêu đạo
Lòng mãi thương hoài suốt tháng năm
Giọt lệ âm thầm rơi kín đáo
Trong như là những ánh trăng rằm

Dù mẹ còn ở đời hay đã khuất bóng, tình thương của mẹ đối với con lúc nào cũng trong sáng như ánh trăng rằm, tươi thắm như hoa hồng, trinh nguyên thanh khiết thơm ngọt như nhụy sen. Tình mẹ thương con vượt ngoài thời gian và tràn khắp không gian nơi chốn. Cho dù con có khôn lớn, nhưng đối với mẹ thì lúc nào cũng vẫn thấy con mình còn bé thơ, lúc nào cũng trải tình thương che chở giúp đỡ cho con, như bóng mát cổ thụ, như ánh trăng rằm đêm thu. Tình mẹ lúc nào cũng che mát bao trùm ngọt dịu và bất diệt. Bởi thế, nên khi con gặp tai biến hay sống trong hoàn cảnh bất hạnh cô liêu hoặc những chiều hoàng hôn phủ xuống, lòng con cảm thấy bồi hồi nhớ mẹ nhớ quê hương, bất giác kêu mẹ, thì ngay đó hình ảnh mẹ và tình thương của mẹ ảnh hiện nơi lòng con, con cảm thấy tinh thần có nơi nương tựa, lòng cảm nghe an ổn như được nguồn an ủi êm đềm, vơi đi cô liêu trống lạnh:

Giày vẹt gót áo sờn vai thắm lạnh
Mỗi chiều Trường-Sơn núi đồi cô quạnh
Mẹ hiền ơi! Con chợt nhớ quê mình
Con có lớn khôn lập thành gia thất xuất giá tùng phu, hoặc thi hành nghĩa vụ của người trai thời loạn ở chốn rừng sâu núi thẳm hay nơi biên thùy để bảo vệ biên cương, mà lòng thương nhớ cha mẹ ruột thắt từng đoạn, gió núi sương lạnh khi hoàng hôn phủ xuống thì:

Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Nhớ về quê mẹ ruột đau chín chiều
Hoặc:
Mẹ hỡi mẹ! Chiều nay con buồn lạ
Hình bóng cha và mẹ đã xa rồi
Xa cha mẹ con mất cả bầu trời
Lời an ủi bữa cơm chiều đoàn tụ
Mẹ khuyên nhủ. Ôi! Vô cùng ngọt dịu
Cha dạy răn, cha hiểu được lòng con
Mà giờ đây còn rừng thẳm núi non
Vu-Lan đến, lòng con thương nhớ lạ!

Người con còn cha mẹ, sống gần cha mẹ mà lòng không cảm thấy êm đềm nhẹ vui an ủi, như thế là con không tiếp nhận được suối nguồn tình thương của cha mẹ. Như thế là người con không có ý thức, quả tim không rung động, bẽ bàng hiếu đạo, thiếu bản chất người hiền. Kinh Đại-Tập nói: “Người sanh ra đời không gặp Phật mà biết hiếu kính phụng dưỡng cha mẹ tức là phụng sự Phật. Phật nói người có tâm hiếu là có tâm Phật. Người có hạnh hiếu là có hạnh Phật”. Ngược lại thì không khác với cây, đá, súc sanh, ác quỷ, trùng dòi, oan trái.

Bởi cha mẹ tạo cho con thân nầy, đem hết tâm sức tận lực săn sóc nuôi nấng con. Kinh thi nói: “Vô phụ hà hổ, vô mẫu hà thị”. Nghĩa là, không cha thì con cậy ai mà được an ổn, không mẹ thì con nhờ ai mà sống để được lớn khôn. Hỡi những người con! Xin để một vài phút cho lòng lắng đọng tâm tư, tự suy nghĩ: Khi tiếng khóc chào đời, lúc còn bé thơ, chúng ta nhờ ai mà được ẵm bồng vỗ về êm ấm, để sống còn đến ngày nay? Khi lớn khôn nhờ ai mà ta được no cơm ấm áo yên tâm học hành? Rõ ràng có phải hoàn toàn là công ơn cha mẹ không? Vậy mà nỡ nào bất nhẫn thờ ơ bẽ bàng với cha mẹ? Lại vọng cầu không tưởng sùng bái thần linh thượng đế đâu đâu không phụng thờ cha mẹ? Lý rõ như ban ngày, sự thật hiển bày trước mắt. Thế nên, người con thảo cháu hiền phải sáng suốt ý thức, phải tỉnh giác làm tròn bổn phận làm con. “Người trung hiếu đứng trong trời đất phải có danh gì với núi sông”; phải nằm lòng câu: “Ngàn năm lòng con còn ôm hận, mỗi lần nhắc hiếu nhớ mẹ hiền”; phải ghi nhớ “Công cha như núi Thái-Sơn, nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”; lòng phải biết cảm xúc bâng khuâng “Tháng bảy ngày rằm xá tội vong nhân”.

Nhớ cha mẹ suông thôi nào có đủ!? Thương cha mẹ bằng lời nói thở than hay khóc kể nào có thực! Hiếu kính cha mẹ bằng hình thức thiểu não khóc than, để cho đời thầm khen giả tạo nào có trọn đạohiếu? Mà nhớ thương cha mẹ phải bằng thực tế tâm tình và nghĩa cử chân thành mới thực sự hiếu kính nhớ thương. Nghĩa là khi cha mẹ còn sống nên chăm sóc cha mẹ ăn uống thuốc thang, sớm hôm thăm viếng, khuyên cha mẹ phát tâm quy y Tam-Bảo, làm việc phước thiện, tin nhân quả luân hồi nghiệp báo.Một khi cha mẹ qua đời, tùy theo khả năng mình mà đem hết sức hết lòng tụng kinh niệm Phật ăn chay, cố gắng làm lành bồi đức cúng dường Tam-Bảo, trai tăng, ấn tống kinh điển, nguyện đem tất cả công đức lành làm được hồi hướng cầu siêu độ cho cha mẹ. Ấy là chữ hiếu dạy trong luân thường, mới thực là noi theo gương hiếu hạnh Mục-Kiền-Liên tôn giả. Người con phải biết lo đền trả ơn sanh thành dưỡng dục mẹ cha như vậy họa hoằng mới trả được phần nào ân đức sanh thành, bằng không, người con sẽ mang lấy quả báo khổ đau trong vô lượng kiếp về sau. Nhưng điều báo hiếu có ý nghĩa nhất là người con phải biết tu tâm sửa tánh làm lành, vun bồi phước đức bố thí, cúng dường:

Chữ hiếu đền trả làm sao
Cho tròn bổn phận công lao sanh thành
Làm con phải biết tu hành
Nhất nhơn thành Phật siêu sanh cửu huyền.
Cha mẹ cực khổ tu bổ cho con cái thân thể hình hài, nuôi con khôn lớn mà con vì danh lợi ái tình bè bạn dục lạc sanh tâm vong ân bội nghĩa bỏ bê cha mẹ già yếu hẩm hiu hoặc ngăn cản không cho cha mẹ tu tâm dưỡng tánh hành thiện tạo phước, thì đó là oan gia nghiệp chướng, quỷ sa tăng của cha mẹ chứ không phải là con. Sư trưởng nhọc công tận tụy dạy dỗ cho ta kiến thức, vun bồi cho ta tinh thần đạo đức nên danh nên phận. Ơn cha mẹ, ơn sư trưởng là hai trong bốn trọng ơn của người con hiếu thảo, của người Phật tử chơn chánh có tâm thành hướng thiện. Ơn nặng chưa đền, nghĩa sâu chưa trả thì ba đường ác đạo thật khó thoát qua. Ân cha mẹ, ân sư trưởng chưa tròn thì luân lý chưa cho phép lương tâm đạo nghĩa hoàn thành nhân cách. Thế thì làm sao có được phước đức để cầu được đạo quả giải thoát! Xưa nay những người hoàn thành nhân cách, thành bậc thánh hiền, trước tiên hoàn thành hiếu đạo.

Rằm tháng bảy là ngày mười phương chư Tăng tự tứ, ngày chư Phật hoan hỷ, vì thấy hàng đệ tử xuất gia đã tròn đầy ba tháng an cư chuyên tâm tinh tấn tu hành giới đức thanh tịnh, ngày trưởng tử Như-Lai tăng trưởng hạ lạp thọ tuế, cũng còn là ngày kỷ niệm Mục-Kiền-Liên tôn giả cứu mẹ là bà Thanh-Đề thoát vòng ngạ quỷ. Nên rằm tháng bảy Vu-Lan mang ý nghĩa trọng đại, là ngày giải cứu tội khổ cực hình của thân nhân và vạn loại sanh linh. Do đó có câu: “Tháng bảy ngày rằm xá tội vong nhân”.

Trên đời bất cứ vật gì thân yêu quý giá đến đâu, nếu có mất đi còn có cơ hội tìm lại, chứ cha mẹ một khi đã qua đời rồi thì vĩnh viễn không có cơ duyên hội ngộ.
Hôm nay nhân dịp Vu-Lan mỗi người con thảo cháu hiền trầm tư thử tự hỏi lòng mình đã có nghĩa cửnào hoặc lá thư, hoặc gói quà, hoặc cành hoa hoặc lời thương kính dâng tặng cha mẹ chưa? Nếu không may cha mẹ đã qua đời thì người con đã thành tâm thương nhớ cha mẹ chưa? Nếu thật tâm thương nhớ cha mẹ thì nên dâng hương cúng dường Tam-Bảo, hoặc làm phước để tỏ lòng báo hiếu mẹ cha, hoặc thiết lễ cúng dường trai tăng, hoặc tụng kinh niệm Phật ăn chay để hồi hướng công đức đến cha mẹ. Như thế mới thật sự là người con hiếu. Bằng không có nghĩa cử nào như thế thì thật là người con quá đỗi vô tình vô tâm, tránh sao cha mẹ khỏi âm thầm buồn tủi thân phận vô phước vì đứa con quên gốc quên nguồn!

Ân cha mẹ báo đền chưa?
Sao theo ác đảng, tin bừa thần linh
Làm người phải biết ân tình
Mẹ cha là đấng tạo mình lớn khôn
o Điều gì mình không ưa thích thì đừng làm cho người
o Ngọt ngào hơn gắt gỏng
o Lời ngọt lọt tận xương
o Lời ngọt dịu dễ xiêu lòng người
o Lời ngay thẳng thường trái tai, nhưng không hại.

Vu Lan với người con hiếu
Mỗi độ thu sang, trời thu hiu hắt, gió thu dịu dàng, lá vàng lặng lẽnhẹ rơi, khơi dậy lòng người nỗi nhớ niềm thương đến những bậc sanh thành dưỡng dục. Tiết trời thu khiến cho lòng người bâng khuâng u hoài cảm nhớ đến Vu-Lan rằm tháng bảy.

Nói đến Vu-Lan rằm tháng bảy là nói đến báo hiếu, nói đến nghĩa cử của người con thảo cháu hiền đối với mẹ cha.

Cây có cội, nước có nguồn. Người sống trên đời ai mà chẳng có mẹ cha? Nếu không có mẹ cha làm sao có ta? Cha mẹ không ra công nhọc sức nuôi nấng thì làm sao được khôn lớn thành người? Mẹ đã mang nặng đẻ đau, bên ướt mẹ nằm, bên ráo con lăn. Mẹ nuôi con rất là cực nhọc. Khi con ra đời lòng mẹ đau như dao cắt. Cha thấy mẹ sanh con đau đớn mà thương tâm ruột thắt nhăn mặt, chắp tay hướng vọng trời xanh, thành tâm miệng lâm râm cầu trời khấn Phật cho mẹ tròn con vuông. Vừa thấy mặt con, mẹ cha vui mừng khôn xiết, quên hết bao nỗi đau đớn lo âu:

Hỡi con tiếng khóc ban đầu
Mẹ đau cha khóc con nào biết cho
Tháng ngày cha mẹ âu lo
Ngược xuôi sớm nắng chiều mưa chẳng nề.

Nhưng cũng từ ngày tiếng khóc chào đời của con, thì cũng bắt đầu từ ngày đó, mẹ lẫn cha phải nhịn ăn bớt ngủ, ngày ngày ngược xuôi lam lũ để cho con no cơm ấm áo nên người.

Khi con còn bé thơ khờ dại thì bên ướt mẹ nằm bên ráo con chơi. Khi con trái gió trở trời, khi con mọc răng ấm mình la thét, cha lẫn mẹ phải thay nhau thức suốt đêm trông chừng, nâng niu vỗ về thang thuốc cho con. Tiếng khóc của con là tiếng khóc của mẹ. Mỗi tiếng khóc của con làm cho mẹ ruột thắt từng cơn. Tiếng khóc của con gây thành nỗi xúc động cho cha. Cha thương con chạy thầy chạy thuốc. Tiếng cười của con là tiếng cười của mẹ. Tiếng cười của con là phần thưởng, là thang thuốc bổ dưỡng cho mẹ. Tiếng cười của con là nỗi vui mừng an ủi cho cha, khiến cho cha quên đi muôn điều cực nhọc. Mẹ săn sóc lo âu. Cha đầu tắt mặt tối ngược xuôi đều vì con để cho con ấm no đầy đủ.

Ngay từ ngày con nằm trong nôi cho đến ngày con cắp sách đến trường, mẹ chắt chiu nâng niu bồng bế, cặp sách, choàng khăn. Mãi đến ngày con khôn lớn thành nhân đẹp khỏe, lập thành gia thất, không có giờ phút nào mà cha mẹ không lo nghĩ đến con. Trong mỗi tế bào, trong từng xương thịt huyết quản của con đều mang và ngấm sâu máu huyết xương thịt của cha mẹ. Trong tâm tư của cha mẹ ẩn tàng hình bóng của con. Cha mẹ hy vọng con ngày một mau chóng khôn lớn. Cha mẹ buồn vui theo sự buồn vui khôn dại của con và sống cho con. Lúc nào cũng muốn cho con no cơm ấm áo, nên vai nên vóc, nên danh nên phận. Vì con mà cha mẹ phải bôn ba ngược xuôi, một nắng hai sương để con được no cơm ấm áo học hành. Có lúc mẹ còn phải hy sinh đem thân ở đợ, phải hạ mình quì gối van xin, phải luồn cúi ngõ sau cầu khẩn người ta, tất cả đều vì con, trọn cả cuộc đời cho con:

Một đời vốn liếng mẹ trao
Mẹ cho tất cả, mẹ nào giữ riêng
Mẹ hiền như một bà tiên
Mẹ theo con suốt hành trình con đi.
Xưa nay sách sử thánh hiền cũng như truyện tích thế nhân không ngớt ca ngợi công ơn sanh thành dưỡng dục của mẹ cha. Tình cha mẹ đối với con như suối nguồn tuôn chảy bất tuyệt, như non cao xanh mát suốt năm:

Công cha như núi Thái-Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con

Công ơn cha mẹ như trời như biển, không bút mực nào diễn tả cho hết, không lời lẽ nào luận nói cho cùng. Ân đức cha mẹ hy sinh cho con thì bất khả tư nghì, không lời nào diễn đạt cho trọn:

Mẹ là biển, mẹ là trời
Hy sinh tất cả một đời vì con
Sông dù cạn, đá dù mòn
Tấm lòng của mẹ vẫn còn mênh mông.

Cái tình bao la. Cái nghĩa rộng lớn. Cái đức cao sâu của cha mẹ không thể đo lường. Thế nên kinh Thinói: “Phụ hề sanh ngã, mẫu hề cúc ngã, ai ai phụ mẫu sanh ngã cù lao, dục báo thâm ân hiều thiên dõng kiệt”. Nghĩa là, Ôi! Cha sanh ta, mẹ nuôi ta, hỡi ôi cha mẹ sanh ta rất là cực nhọc. Vậy bổn phận làm con phải biết báo đền ơn nghĩa sanh thành dưỡng dục của mẹ cha. Tình của mẹ cha đối với con như biển hồ lai láng, thăm thẳm vời vợi không biên giới, đi chẳng tới, lo chẳng cùng:

Mẹ thương con biển hồ lai láng
Con thương cha mẹ tính tháng tính ngày.

Cho dù ngày nay con khôn lớn lập gia đình, có sự nghiệp, sanh con đẻ cái, nhưng cha mẹ vẫn thương con như thuở còn măng sữa trong nôi. Cho dù có những người con nhờ công ơn cực khổ buôn gánh bán bưng của mẹ, làm lụng vất vả của cha, nuôi nấng cho ăn học khôn lớn nên người, có danh vọnggiàu sang, được vợ đẹp con ngoan, chức phận quyền danh phú quý, bạn bè tấp nập, rồi thấy cha mẹchất phác quê mùa, lại sanh tâm khinh chê, quay mặt giả vờ lờ quên. Dù biết vậy, nhưng cha mẹ vẫn trọn lòng thầm thương con, thản nhiên, âm thầm chấp nhận cảnh phũ phàng, miễn sao con mình bình an hạnh phúc là mừng. Đến như lòng cha mẹ có đau xót nuốt đắng ngậm cay, vẫn không dám thố lộ cho ai hay biết về con mình vong ơn bội bạc. Chẳng những không dám hé môi than thở mà đối với mọi người, cha mẹ lúc nào cũng tỏ ra khen ngợi con mình là hiền ngoan, hiếu thảo, mà sự thật đau lòng, trào dâng nước mắt chảy ngược về tim! Tình thương của cha mẹ bao dung tất cả! Có khác nào quả đất chuyên chở muôn vật không phân biệt tốt xấu sạch nhơ!

Lúc còn nhỏ chưa đủ trí khôn, con thường làm việc trái quấy biếng học, ham chơi, cha mẹ buồn lòng rầy la dạy dỗ thì con hờn ghét, giận lẫy làm nư giậm chân, dẫy dụa, la khóc. Thậm chí có lúc con còn đánh quào, cấu xé mẹ, nhưng mẹ vẫn nhìn con với đôi mắt dịu hiền bằng bàn bay êm nhẹ vuốt ve an ủi vỗ vềcon! Mẹ bao giờ cũng rộng lượng tha thứ, ôm chặt con vào lòng sưởi ấm trong tình thương ngọt ngào bao la:

Nâng niu con lúc giỗi hờn
Dịu dàng mắt mẹ khuyên lơn ngọt ngào
Một đời vốn liếng mẹ trao
Mẹ cho tất cả, mẹ nào giữ riêng
Mẹ hiền như một bà tiên
Mẹ theo con suốt hành trình con đi.

Cho dù ngày nào đó, vì công danh sự nghiệp hoặc vì kế sanh nhai, hay vì lý tưởng tự do tỵ nạn mà con phải bỏ quê cha đất tổ ra đi xa lìa cha mẹ tha phương xứ người, rồi dần dần dòng đời lôi cuốn trong cảnh vợ ấm chăn êm, danh lợi ái tình đắm chìm, con có quên đi cha mẹ già yếu đang âm thầm sống những ngày hẩm hiu ở tuổi xế chiều của quãng đời còn lại, thì cha mẹ vẫn ấp ủ nơi lòng nỗi thương nhớcon, đành an phận sống trong cảnh tình bội bạc cô đơn. Rồi những chiều hoàng hôn phủ xuống, nhớ lúc tiễn biệt con ra ngõ, giờ đây, mẹ một mình một bóng tựa cửa ngóng trông tin tức con về. Cha ngồi nhìn mây chiều lãng đãng hợp tan, bức tranh phù vân tương cẩu, thả hồn tưởng như bóng hình con, chén trà đã lạnh từ lúc nào quên uống! Có những chiều mẹ lẫn cha dìu nhau ra sau hiên nhà cả hai tấm thân già yếu ngồi im lặng nhớ thương con, cả hai không nói nên lời, mắt rưng rưng, lệ hướng vọng ở phương trời viễn xứ mênh mông, trông đợi tin tức con, nhớ mong được nhìn lại hình bóng đứa con thân yêu của mình! Cha mẹ mong con mỏi mòn đôi mắt! Cha mẹ đè nén tiếng bật khóc sâu vào lòng với đôi dòng lệ âm thầm, nhớ lại ngày tiễn biệt con ra ngõ:

Thuở ấy cầm tay mẹ dặn dò
Phố phường không phải dễ chi mô
Và đôi mắt mẹ rưng rưng lệ
Đôi mắt bây giờ đã héo khô
Mẹ còn trên cõi đời hay mẹ nay đã thành người thiên cổ, thì mẹ vẫn mang theo nơi lòng nỗi u hoài thương nhớ đến con. Cho dù mẹ có vĩnh biệt cõi đời, nhưng lòng thương của mẹ vẫn như thuở nào cái đặc tánh trinh nguyên tợ đóa hoa hồng trắng thơm ngát. Ai còn mẹ cha là còn cả đất trời tình thương, còn diễm phúc trọn hưởng nguồn an vui sung sướng bất tận:

Sung sướng nhỉ! Những người còn mẹ
Còn mẹ là còn cả đất trời
Rủi thay cha mẹ qua đời, người con cảm thấy lạc loài bơ vơ, thiếu hẳn sự ấm cúng của tình thương cha mẹ. Tình thương cha mẹ là thứ tình thương ngọt bùi bao la cao cả. Mất tình thương cha mẹ thì không tìm đâu ra sự bù đắp. Người sống ở đời mất tình thương cha mẹ như thuyền nan ở giữa biển khơi thiếu địa bàn, mất định hướng, không tìm được nơi bến đỗ. Mất tình thương cha mẹ là mất hết suối nguồn an ủi dịu ngọt, như đất khô cằn, như cây trụi lá, như chim không cành, vết thương lòng này vĩnh viễn không có ngày bù đắp:

Đau đớn nhỉ! Những người mất mẹ
Mất mẹ là mất hết em ơi!
Cha mẹ còn, con nhìn đời đầy hương hoa sắc thắm vui đẹp. Cha mẹ còn, con còn dịp nghe được thanh âm muôn điệu của trần gian. Cha mẹ còn, lòng con được sưởi ấm an ổn với niềm hy vọng tương lai, chân trời tươi đẹp thênh thang, cỏ hoa trải rộng. Cha mẹ còn là bài học cho con sống với đời bằng những lời khuyên nhủ an ủi dịu ngọt. Cha mẹ còn, đời còn vui đẹp như ánh xuân dương buổi bình minh:

Ai bảo em cuộc đời không đẹp
Khi nhơn gian còn phiếm xuân cầm
Ai bảo em cuộc đời không đẹp
Khi em còn có mẹ trong tâm
Dù ngày nay con có lớn khôn vì kế sanh nhai hay vì lý tưởng mà phải xa cha mẹ, nhưng nếu lòng con lúc nào cũng hướng vọng tưởng nhớ mẹ cha như cha mẹ nhớ con, thì người con dù ở hoàn cảnh nào cũng cảm nhận được sự dịu hiền thơm mát an lành như liễu rũ mặt nước hồ trong không gợn sóng, như ánh trăng rằm trong mát:

Mẹ già như chuối ba hương
Như xôi nếp mật như đường mía lau

Mẹ luôn luôn muốn gần gũi con, muốn nâng niu con, muốn săn sóc vỗ về con, dù cho nay con đã khôn lớn lập thành gia thất. Tình thương của mẹ dịu dàng như gió mát thoảng đưa cành cây kẽ lá. Dù cây kia có gẫy cành cằn cỗi, nhưng gió vẫn không ngừng thoảng dịu đem khí mát lành đến cho hoa lá để nuôi cây. Tâm tư của mẹ, tình thương của mẹ, hình bóng của mẹ như mây che mát bãi sa mạc, như cây che mát người lữ hành, như nguồn suối mát cho người khát nước. Trong mọi hành hoạt của con đều có bàn tay giúp đỡ của mẹ. Trong suốt cuộc đời của con đều có lời cầu nguyện của mẹ:

Ngày xưa mẹ vá con trong xanh
Mẹ dắt tay con đến học đường
Ngày nay không vá non sông rách
Mẹ tiễn chân con tận chiến trường

Nhưng mà thưa cha mẹ! Cảnh đời đổi thay, nay còn mai mất! Ruộng dâu cồn cát thoạt có thoạt không! Nay vì vận nước nghiệp dân, con phải đem thân sống đời tha hương đất khách. Nhưng lòng con lúc nào cũng vương vấn nhớ thương. Hôm nay ngày Vu-Lan báo hiếu, hình bóng cha già mẹ yếu đang sống khắc khoải mỏi mòn đợi trông trên quê hương rách nát đói nghèo, do những kẻ vong bản tôn sùng lý thuyết phi nhân vô đạo mà tạo nên đất nước dân tộc tang tóc lầm than chưa từng có trong lịch sử dân tộc. Quê hương đất mẹ, nơi đó chan chứa bao kỷ niệm êm đềm ngay từ tiếng khóc ban đầu:

Quê hương chan chứa tình thương
Tiếng yêu mẹ gọi như đường mía lau
Giờ đây nhớ tiếc thuở nào
Mẹ hiền mẹ gọi, lời chào của con
Mẹ cha ân đức như non
Giờ đây đâu nữa để còn mẹ ơi!
Giờ đây con sống xứ người
Lẻ loi chiếc bóng thiếu trời tình thương
Cửa thiền con nguyện con nương
Nguyện đem công đức cúng dường mẹ cha

Mỗi lần thấy lá chuyển màu vàng, từng chiếc lìa cành nhẹ rơi lặng lẽ nằm phơi trên mặt đất, là khiến cho lòng người con nhớ đến mùa Vu-Lan, bất giác cảm thấy bùi ngùi nhớ đến mẹ cha, cảm thấy lòng xót xa thương cha mẹ hơn bao giờ hết! Một mình lặng lẽ trầm ngâm lắng lòng suy tư về một cảnh giới mông lung huyền ảo, một hiện tượng não nề chiếm lấy lòng người con thảo cháu hiền về sự sanh ly tử biệt. Càng nghĩ càng thắm thiết nhân tình thế thái, hoài vọng cố hương, lòng kính thương cha mẹ trào dâng, bất giác miệng thốt lên lời thơ than thở của cổ nhân chan chứa ân tình hoài niệm:

Thiên tải tử tâm du bảo hám
Mỗi tùng thuyết hiếu thuyết ngoan ngân.
Nghĩa là:
Ngàn năm lòng con còn ôm hận
Mỗi lần nhắc hiếu nhớ mẹ hiền

Người con hiếu thảo cảm nhận ân tình sâu nặng của cha mẹ. Tình thương của mẹ là thứ tình thươngtrong trắng trinh nguyên cao quý mà không có tình thương nào thay thế được. Vợ hoặc chồng không may mất đi thì còn có thể tìm lại vợ hoặc chồng khác. Chớ một khi cha mẹ khuất bóng rồi, thì không thể nào tìm lại cha mẹ. Thuở xưa Tử-Lộ nhà nghèo ngày ngày phải đội gạo ra chợ bán để kiếm tiền phụng dưỡng cha mẹ già. Tuy sống trong cảnh nghèo khổ vất vả, nhưng Tử-Lộ trên tay không lúc nào buông thả kinh sách. Đêm đêm thức khuya chuyên tâm nghiên tầm học hành. Đến khi Tử-Lộ thi đậu làm quan thì cha mẹ đã qua đời. Nghĩ đến cha mẹ, Tử-Lộ ngậm ngùi than thở: “Mộc dục tịnh nhi phong bất đình. Tử dục dưỡng nhi thân bất tại”. Nghĩa là, cây muốn lặng mà gió chẳng ngừng. Con muốn đền đáp nghĩa sanh thành dưỡng dục của cha mẹ, nhưng cha mẹ không còn nữa!

Thế thường người đời có lòng đền ơn đáp nghĩa mẹ cha thì cũng chỉ cung dưỡng cơm áo thuốc thang tiền bạc vật chất cho thế là đủ, chứ không mấy khi lưu tâm nghĩ đến sự giúp đỡ tinh thần cha mẹ khi từ giã cõi đời. Thế nên, khi cha mẹ qua đời, con cháu thường hay giết hại sinh vật heo gà để bày tiệc tùng mâm cao cỗ đầy cúng tế rượu thịt, thết đãi bạn bè hỷ hạ say sưa, mà người chết chẳng những không hưởng được gì, làm như thế là vô tình tạo thêm tội lỗi cho người còn kẻ mất, thật ra chẳng được ích lợigì.

Trái lại, đệ tử nhà Phật không những khi cha mẹ còn tại thế, con cháu ngoài bổn phận phụng dưỡng vật chất thuốc thang, quạt nồng đắp lạnh, tụng kinh cầu nguyện cho cha mẹ được tiêu tai giải hạn, tăng phước an lành, còn có bổn phận tận tình khuyến khích cha mẹ hành thiện, phát tâm quy y Tam-Bảo Phật, Pháp, Tăng, khuyên cha mẹ vận dụng khả năng quãng đời còn lại chuyên cần tu tâm dưỡng tánh. Khi cha mẹ lâm chung, con cháu nén lòng buồn thương bớt khóc, không nên bày tiệc tùng rượu thịt cúng quảy. Điều nầy vô tình đẩy người chết thêm sâu tội lỗi đọa đày. Điều tốt nhất con cháu phải cố gắng một lòng trai giới tịnh tâm cầu nguyện, chay lạt đạm bạc, thành tâm cúng thất trai tuần, tụng kinh, niệm Phật, tập trung năng lực gắng sức làm nhiều phước thiện, cúng dường trai tăng, nhứt tâm hồi hướng tất cả công đức lành nầy đến cho cha mẹ để được siêu sanh cảnh Phật. Như thế không những cha mẹ hiện đời được an vui, mà sau khi cha mẹ mãn phần lìa cõi đời nầy, hương linh cũng sẽ được tiêu diêu nơi miền Cực-Lạc. Như bà Thanh-Đề được người con hiếu hạnh Mục-Kiền-Liên làm việc công đức phước thiện, cúng dường trai tăng nhờ công đức đó mà bà được sanh về cõi trời hưởng phước lạc.

Cách báo hiếu của đệ tử nhà Phật đã có hiệu năng thực tế khiến cho người mất được an vui thanh thoátnơi cảnh tịnh, đồng thời người còn cũng được tăng trưởng phước lành:

Mẹ cha là cả trời thương
Là nguồn sống của thiên đường trần gian
Mẹ cha về cảnh Niết-Bàn
Lòng con toại nguyện muôn ngàn nhớ thương

Những người con thảo cháu hiền, cho dù có sống nơi chân trời góc biển nào đi nữa, hễ mỗi độ thu sang rằm tháng bảy, mùa Vu-Lan thắng hội báo hiếu về, noi gương tiền nhân, gương hiếu hạnh của Mục-Kiền-Liên tôn-giả, người con hiếu hạnh muôn thuở đó, đã khai mở kỷ nguyên hiếu hạnh cho đời, lớp lớp nhân loại nhớ gốc nhớ nguồn tôn kính ca ngợi noi theo:

Hôm nay gặp lễ giải-đảo-huyền
Con nguyền theo gót Mục-Kiền-Liên
Chư Tăng tự tứ con cầu nguyện
Mười phương phụ mẫu giải đảo huyền